Autshumato, ook bekend als ‘Herry die Strandloper’, was een van de eerste politiek gevangenen die naar Robbeneiland werd verbannen. Hij was de leider van de Goringhaikona, een groep KhoiKhoi. Zij waren de eersten die Jan van Riebeeck ontmoette toen hij aankwam op Kaap de Goede Hoop. In de daaropvolgende tien jaar verschijnt Autshumato’s naam dan ook vaak in Riebeecks dagboek. In 1630 nemen Engelsen Autshumato mee naar Bantam, om één jaar later terug te keren naar Kaap de Goede Hoop.
Tijdens deze periode leerde Autshumato Engels en Nederlands en door deze kennis werd hij al snel een tolk en onderhandelaar. Autshumato leerde in de loop der jaren gunstig te onderhandelen, voor zichzelf en zijn mensen, en vergaarde daarmee wat rijkdom in de vorm van vee. In 1658 voerde Autshumato een oorlog tegen de Nederlandse kolonisten. De oorlog brak uit toen Autshumato vee terug won dat door de Nederlanders ten onrechte van de Gorinhaikonas was afgenomen. Op 10 juli 1658, na het verliezen van deze oorlog, werden hij en zijn twee volgelingen Jan Cou en Boubo verbannen naar Robbeneiland.
Zo werden zij de eerste politiek gevangenen van Robbeneiland. Het jaar daarop ontsnapten Autshumato en een andere gevangene door een roeiboot te stelen, waarmee ze twee weken later het vasteland bereikten. Autshumato en zijn compagnon zijn de enige mensen die met succes van Robbeneiland zijn ontsnapt. Na zijn ontsnapping heeft hij zijn positie van invloed echter nooit meer teruggekregen. Andere Khoikhoi-tolken hadden zijn rol overgenomen. Hij stierf in 1663, één jaar nadat Van Riebeeck Kaap de Goede Hoop had verlaten. Autshumato was de oom van Kratoa, een bekende tolk in het huishouden van Jan van Riebeeck, die namens hem tussenbeide kwam toen Autshumato ooit ter dood werd veroordeeld.
Bronnen:
Harriet Deacon – The Island: A History of Robben Island 1488 – 1990. New Africa Books, 1996.
https://www.robben-island.org.za/timeline
https://web.archive.org/web/20060924180217/
http://www.robben-island.org.za/departments/heritage/gallery/autshumato.asp
http://www.nhmsa.co.za/sculpture.html?tag=autshumato
https://www.sahistory.org.za/people/autshumao-herry-strandloper
https://kids.britannica.com/students/article/Autshumato/606835