De zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging van de jaren ’60, ’70 en ’80 was van fundamenteel belang voor het introduceren en propageren van het inmiddels welbekende intersectioneel of kruispuntdenken in Nederland. De vrouwenbeweging in Nederland werd aangekaart als ‘wit’ en weigerde op grote schaal niet-witte vrouwen mee te nemen in hun acties en gedachtegoed. Onder invloed van de opkomst van racistische organisaties zoals de Centrumpartij laaiden in de jaren tachtig discussies over (anti-)racisme op in de vrouwenbeweging in Nederland. In haar onaangekondigde openingsrede op de Winteruniversiteit van 1983 verkondigde Julia da Lima, een Nederlands-Molukse feministe, de eerste openbare manifestatie tegen het witte feminisme in Nederland. “Het bestaan van zwarte vrouwen wordt ontkend, althans niet gezien en niet gehoord,” was de openingszin van haar relaas. Zo gaf ze uiting aan de frustratie van ZMV-vrouwen die niet binnen het mainstream witte feminisme van Nederland werden meegenomen.
De ZMV-vrouwen organiseerden zichzelf voornamelijk door middel van literatuur en informatievoorziening, in plaats van de straat op te gaan. Het motto books are weapons was emblematisch voor de nadruk die gelegd werd op het belang van zwarte (vrouwen)literatuur. De ZMV-vrouwen namen een subjectpositie aan en probeerden zelf vorm te geven aan hun identiteit, onder meer gevormd door invloed van racisme, seksisme, kolonialisme, kapitalisme en migratie-status. In 1985 werd het landelijke ontmoetingscentrum, bibliotheek en documentatiecentrum Flamboyant opgericht: de eerste instelling georganiseerd vanuit het zwarte feminisme in Nederland.
Meer weten?:
Bekijk deze uitzending over de ZMV-beweging van The Black Archives: https://www.theblackarchives.nl/zmv.html
Of bekijk deze uitzending over de ZMV-beweging bij Pakhuis de Zwijger: https://dezwijger.nl/programma/de-zwarte-migranten-en-vluchtelingen-vrouwenbeweging
Lees het boek Caleidoscopische visies: de zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland, samengesteld door Maayke Botman, Nancy Jouwe en Gloria Wekker.
Bronnen:
https://www.theblackarchives.nl/zmv.html
https://www.theblackarchives.nl/blog/blog-de-verzwegen-geschiedenis-van-de-zmv-beweging
https://www.jhsg.nl/vereniging-onzichtbaarheid-diepgewortelde-zwarte-feminisme-nederland/ https://dezwijger.nl/programma/de-zwarte-migranten-en-vluchtelingen-vrouwenbeweging
https://www.lilithmag.nl/agenda/2019/10/31/de-zwarte-migranten-en-vluchtelingen-vrouwenbeweging-pakhuis-de-zwijger
https://cdn.atria.nl/epublications/IAV_B00112751.pdf
https://static1.squarespace.com/static/5b2110e745776e16fd101c01/t/603f75f3375153301af4a31a/1614771702504/ATR_Lespakket+4+voor+docenten_HR.pdf