Statement KOZP n.a.v. zwarte piet-racisme in stadion Volendam
“Sport verbroedert zegt men, maar in Nederland is voetbal in toenemende mate juist een broeikas voor discriminatie en racisme.”
Amsterdam, 15 november 2022
Op zaterdag 12 november 2022 heeft voetbalclub FC Volendam anti-zwart racisme in haar stadion toegestaan. Tientallen supporters, uitgedost als zwarte piet, mochten een statement maken voor het behoud van de racistische karikatuur zwarte piet tijdens de voetbalwedstrijd FC Volendam-FC Utrecht. De groep hield gedurend de wedstrijd een grote banner omhoog met het statement: ‘Fuck K.O.Z.P.’ erop. Het is overduidelijk dat voetbalsupporters deze mooie sport misbruiken om hun racistische en hatelijke gedachtegoed te verspreiden. Wij doen wederom een dringend beroep op de KNVB, voetbalclubs, sponsoren, coaches en andere verdieners om hun verantwoordelijkheid te nemen en een bondgenoot te zijn in de strijd tegen anti-zwart racisme in de voetballerij.
Inmiddels kan het niemand die enige medemenselijkheid in zich heeft, zijn ontgaan dat zwarte piet racistische elementen van Zwarte mensen bevat. Zwarte piet toont aan hoe diepgeworteld anti-zwart racisme in de samenleving is. Het Nederlandse slavernij en koloniale verleden zijn hier de aanleiding en oorzaak van. Anti-zwart racisme vindt plaats in alle segmenten van onze samenleving, o.a. in het onderwijs, op de woningmarkt, in de zorg, in de media en in de opvoeding, maar zeker ook in de sport.
Verbroederen met onrecht
Er wordt vaak gezegd sport verbroedert. Wij zijn het ermee eens dat sport kan bijdragen aan verbroedering maar dit is niet het enige dat sport doet. Er moet ook geld verdiend worden. Dat sportclubs en bonden vaker begaan zijn met geld dan met hun verantwoordelijkheden, zien we terug in de acties en houding van de eindverantwoordelijken. Neem bijvoorbeeld het FIFA-wereldkampioenschap aankomend weekend in Qatar. Terwijl mensen lijden onder de onmenselijke werkomstandigheden en hierdoor zelfs overlijden, gaan Onze Jongens vrolijk ballen staan trappen. Het kabinet doet er een schepje bovenop en stuurt de minister van sport, en mogelijk de premier en/of de koning ter bekrachtiging van de mensenrechtenschendingen van Qatar en FIFA. Geen schuldgevoel en solidariteit naar de slachtoffers van hun miljoenenfeestje, in plaats daarvan krijgen we vooral wegkijkerij.
Bedrijfscultuur
Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft al jaren last van geweldsuitbarstingen en discriminatie vanuit voetbalsupporters, terwijl de KNVB keer op keer wegkijkt. Zo werden we in 2018 in Eindhoven tijdens het uitoefenen van ons demonstratierecht aangevallen door PSV-supporters, met (volle) bierblikken, eieren, pepernoten, water en frisdrank flesjes en ander voorwerpen. In Den Haag werd in 2019 een gewelddadige aanslag gepleegd op onze vergadering door o.a. ADO Den Haag-supporters, die met trots mede-initieerden. In hetzelfde jaar konden wij in Den Bosch rekenen op racistische scheldkanonnades, rookbommen en verschillende pogingen om onze demonstratie onmogelijk te maken. Onder politiebegeleiding vertrokken we met de gereedstaande bussen. Na het belagen van de vreedzame KOZP demonstranten marcheerden de Bosschenaren naar het stadion van FC Den Bosch voor de thuiswedstrijd tegen Excelsior. In het stadion en via de televisie maakte de rest van het land kennis met hun racistische inborst. Het gescheld en racisme zorgde ervoor dat Zwarte speler Ahmad Mendes Moreira (Excelsior) geëmotioneerd het veld verliet. Later zei hij het volgende tegen Fox Sports:
“Er wordt vanaf de eerste minuut kanker-zwarte, kankern*ger, kanker-katoenplukker, zwarte piet. Dan hoor je dat zij (de Bossche fans) hebben gedemonstreerd in de stad, omdat ze voor Zwarte Piet zijn. Allemaal leuk en aardig, dat mag ook, maar dan is het heel opvallend dat het ook tegen mij wordt gezegd. Het doet me heel veel pijn.”
Toen Ahmad Moreira zijn verhaal voor de camera deed riep de coach van FC Den Bosch (Erik van der Ven) buitenbeeld naar hem toe: ‘zielig mannetje’. Het racistisch incident in het stadion leidde tot verontwaardiging en passieve maatregelen van de KNVB die gericht zijn op de individuen in plaats van op de gehele organisatie.
FC Volendam
Tot nu toe wordt anti-zwart racisme binnen de voetballerij vooral gefaciliteerd of minimaal bestraft door de KNVB en voetbalclubs. Het verbaast ons niet dat de tientallen zwarte pieten het stadion binnen zijn gelaten. Dit kan niet zonder medeweten van de club of medewerkers. En zelfs als zij op een wonderbaarlijke manier de stewards, beveiligers en de organisatie wisten te omzeilen, had men de wedstrijd stil moeten leggen en ze moeten verwijderen op het moment dat het zichtbaar werd. Stel je voor dat het KOZP was geweest die een demonstratie hield in het stadion? Wij eisen van de KNVB en FC Volendam dat ze maatregelen treffen tegen de personen die onderdeel waren van deze actie.
Dit racistisch incident moet de deelnemers minimaal een stadionverbod opleveren. In het beschamende statement van vijf regels van FC Volendam wordt er niets gezegd over maatregelen, maar ontvangen de supporters van hun club juist een compliment voor hun verdere goede gedrag ‘dit seizoen’. FC Volendam-verdediger Xavier Mbuyamba, zichtbaar aangedaan, zei tegen de NOS: “Ik vind dat ze niet het stadion binnen mogen komen. Ik zag het al toen ik het veld opliep. Dat was de reden dat ik niet naar het publiek klapte. Mensen moeten zo niet naar de wedstrijd komen.”
De KNVB en de voetbalclubs moeten voor eens en altijd (institutioneel) racisme op het veld en in de organisatie bestrijden met daadkracht in plaats van de gebruikelijke vluchtige verontwaardiging. Sport verbroedert zegt men, maar in Nederland is sport in toenemende mate juist een broeikas voor discriminatie en racisme.
Lees in het Zwart Manifest meer over onze actiepunten gericht aan de sportbonden (met name de KNVB) om racisme in sport daadkrachtig aan te pakken.