Gastbijdrage: Beste juffen, meesters en de Ouderraad: ‘Bedankt voor de Coole Piet’
Gastbijdrage van Susanne van Reenen, moeder en opleidingscoördinator Universiteit van Amsterdam.
Twee jaar geleden, 25 november 2015, schreef ik aan de school van mijn dochters een brief. Waarom ik vond dat de sinterklaasviering anders moest. Dat was toen. Dat ik toen nog dacht dat het allemaal wel meeviel met dat racisme en dat Zwarte Piet gewoon een vergeten relikwie was dat nog even opgeschoond moest worden… haha! Dat was een beetje naïef van mij.
Het valt helemaal niet mee, getuige de karrevrachten racistische bagger die ik sindsdien over mijn mede-activisten uitgestort heb zien worden. Activisten die rozen staan uit te delen en met alle geduld, liefde en respect keer op keer uitleggen waarom Zwarte Piet niet deugt. Activisten die stilletjes een spandoek omhoog houden tegenover een agressieve, schreeuwende meute rechts-extremisten die ze de gaskamers in wenst. Bagger en bedreigingen die mij tot dusverre bespaard zijn gebleven met als enige reden dat ik een lichte huidskleur heb en mijn mede-activisten niet. Ik kan er niks anders van maken. Dat is Nederland. Dat is het gezellige kinderfeestje waar we het over hebben.
Brief
Beste juffen, meesters en de Ouderraad,
Met veel plezier kijken ik en mijn dochters elk jaar uit naar Sinterklaas. We koesteren warme herinneringen aan het feest en scheppen er elk jaar samen weer nieuwe herinneringen bij. Ook op school.
Ook dit jaar is de school vrolijk versierd en wachten we in spanning af op het bezoek van de Sint. Ik ben het hele schoolteam en de Ouderraad dankbaar voor alle moeite die het zich getroost om er elk jaar weer een mooi feest van te maken. Ik aarzel daarom dan ook om toch een kritische noot te laten horen. Wetende dat het feest met zoveel liefde en met de beste bedoelingen wordt gevierd.
Voor mij zou het feestje echter nog mooier zijn als Zwarte Piet zou veranderen in gewoon Piet, gekleurde Piet of roetveeg Piet.
Misschien hebben jullie daar zelf al over nagedacht. Maar misschien ook niet. En misschien is het goed als ik vertel waarom ik graag een andere Piet zou willen zien.
Ik organiseerde vroeger Sinterklaasfeesten voor de buitenlandse studenten van de Universiteit van Amsterdam. Dat deed ik altijd met veel plezier en trad zelf op als Zwarte Piet. De kritiek die we daarmee elk jaar oogstten van de studenten, deden we af als onwetendheid hunnerzijds.
Nu, vele jaren later zie ik tot mijn grote spijt en schande in dat die onwetendheid voornamelijk aan mijn kant zat. Ik wist niets over de ontstaansgeschiedenis van Zwarte Piet, nagenoeg niets over slavernij, en zeker niet over de rol van Nederland daarin. Ik dacht dat het woord “neger” een neutrale aanduiding was van iemand met een donkere huidskleur. Ik was me niet bewust hoe vervelend en grievend de jaarlijkse verkleedpartij kan zijn. De hatelijke reacties op de zangeres Anouk die zich in 2013 uitsprak tegen Zwarte Piet, en de ronduit racistische verwensingen die Quinsy Gario ten deel vielen hebben mij wakker geschud.
Ik ben me in de geschiedenis van Zwarte Piet en in de argumenten van voor- en tegenstanders gaan verdiepen. Al snel moest ik tot mijn eigen spijt onderkennen dat de tegenstanders een goed punt hadden. Zwarte Piet is onmiskenbaar een overblijfsel uit een tijd waarin slavernij gelukkig wel op zijn einde liep, maar desalniettemin nog volop onderdeel was van de Nederlandse maatschappij. Een tijd waarin racisme nog heel lang heel normaal was. Zwarte Piet is in de decennia die volgden een eigen leven gaan leiden, met meer en mindere racistische fases. Vandaag de dag is voor de meeste mensen Zwarte Piet gewoon Zwarte Piet. Niets meer en niets minder. Losgeraakt van zijn eigen oorsprong. Maar éénmaal bewust van de oorsprong en van het ongemak en verdriet dat we met Zwarte Piet veroorzaken bij andere Nederlanders die zich wel bewust zijn van de geschiedenis van slavernij, is het voor mij moeilijk, zoniet onmogelijk om Zwarte Piet nog leuk te vinden.
Een feest als Sinterklaas zou voor iedereen leuk moeten zijn. En dat is het hoe dan ook niet met een zwart geschminkte Piet met kroeshaar.
Tradities zijn niet in beton gegoten. Ze zijn veranderlijk. We kunnen ze veranderen. We scheppen ze zelf en kunnen ze samen mooier maken. Dat heeft tijd nodig. En misschien ben ik de enige ouder op de Sokkerwei die moeite heeft met Zwarte Piet. Maar ook dan zou ik jullie willen vragen er eens over na te denken.
Ik bied jullie ter inspiratie graag de glossy Piet en een paar kinderboeken aan die laten zien hoe het ook anders zou kunnen.
Op een nog mooier Sinterklaasfeest.
Hartelijke groeten,
Susanne van Reenen
Goed nieuws
Op de school van mijn dochters zit het inmiddels snor: daar was en blijft het een gezellig kinderfeestje. Dat komt niet door mij. Dat komt omdat we er samen met ouders, juffen en meesters een gezellig feest van maken voor alle kinderen met een hele leuke, coole Piet. Gewoon Piet.
Foto: Illcorporated Fotografie, Sinterklaasintocht Amsterdam Zuidoost