STATEMENT
Reactie Zwart Manifest op de val van kabinet-Rutte IV
“Het demissionair kabinet moet de beloften en toezeggingen van kabinet-Rutte IV aan nazaten waarmaken.”
Donderdag 13 juli 2023
Het kabinet-Rutte IV is gevallen en Rutte stapt na 12 jaar premierschap uit de politiek. Niet om de aardbevingsproblematiek in Groningen of de wooncrisis, niet om het toeslagenschandaal of de crisis in de jeugdzorg, niet om institutioneel racisme bij het ministerie van Buitenlandse Zaken, de politie en de Koninklijke Marechaussee of om extremisme bij Defensie, niet om de stikstof- en klimaatcrisis, niet om oplopende armoede in de samenleving of om andere grote uitdagingen die ons land kent. Het kabinet is gevallen over gezinshereniging van vluchtelingen. De keuze tussen electorale winst en het opvangen van kinderen uit oorlogsgebieden was op vrijdag 7 juli 2023 snel gemaakt. Met serieuze gevolgen voor Zwarte gemeenschappen in Nederland.
Normen en waarden
In een land van normen en waarden valt een kabinet niet omdat ouders en kinderen bij elkaar willen zijn. Er wordt gedaan alsof Nederland ‘overspoeld’ wordt met vluchtelingen, terwijl Nederland 35% minder asielverzoeken binnenkrijgt dan onze buurlanden en het aantal aankomende vluchtelingen bijna de helft lager is dan verwacht. Een gezin bewust apart houden van elkaar is niet alleen harteloos, het is ook onwettig. En de val kwam enkele dagen nadat het kabinet door voortschrijdend inzicht via de koning nogmaals excuses aanbood voor misdaden tegen de menselijkheid tijdens de slavernij. Het bleken mooie woorden die niet door daden worden opgevolgd.
Racisme
Wij kunnen niet om het klassieke racisme heen dat ook in de val van het kabinet verscholen ligt. We hebben de afgelopen jaren gezien hoe vluchtelingen uit Oekraïne, terecht, worden opgevangen en welke hulp aan het land wordt geboden. Maar als het gaat om mensen uit het ‘Globale Zuiden’, is het land snel ‘te vol’. Het plan om mensen een A- en B-status toe te kennen moet ook onder een demissionair kabinet van tafel. Mensen die voor oorlogsgeweld vluchten moeten minimaal dezelfde urgentie en bescherming ontvangen als mensen die op de vlucht zijn vanwege hun geaardheid en/of geloofsovertuiging. De slavernij, waar de overheid excuses voor heeft aangeboden, kon alleen plaatsvinden omdat mensen verdeeld werden in A-status en B-status, humaan en subhumaan.
Herdenkingsjaar
Van 1 juli 2023 tot 2024 vindt het herdenkingsjaar slavernijverleden plaats. Op 1 juli 2023 trapte koning Willem-Alexander dit jaar af met het aanbieden van persoonlijke excuses voor het Nederlandse slavernijverleden. Hij kon op veel bijval rekenen toen hij naast de excuses om vergiffenis vroeg aan de nazaten voor de betrokkenheid van zijn familie. Dit was een aanvulling op de excuses die Mark Rutte eerder aanbood namens de regering, op 19 december 2022. De koning noemde het woord ‘herstel’ meermaals, wat inhoudt dat er na excuses daden moeten volgen. Die daden zullen ons een spiegel voorhouden en zelfreflectie van ons vragen, met name van de regering en de koning. Het gaat om het bijstellen van ons moreel kompas en het evalueren van de manier waarop we als land zo konden afdwalen tot inhumane handelingen.
De doorwerking die de koning in zijn toespraak onderschreef, gaat over institutioneel racisme en de structureel ongelijke behandeling van Zwarte mensen (en andere niet witte mensen) met wortels in de slavernij en kolonialisme. Juist in dit herdenkingsjaar, waarbij de koning met volle overgave de aftrap nam met excuses, mag van het land verwacht worden dat gehandeld wordt vanuit een nieuw moreel kompas en vanuit moreel leiderschap. De zelf gecreëerde crisis waarover het kabinet nu is gevallen is een schoolvoorbeeld van de doorwerking van het koloniale en slavernijverleden. Het toont wederom aan dat in Europa, in Nederland, in ons land, witte levens meer waard zijn dan Zwarte levens. Want stel jezelf de vraag: zou witte kinderen het recht ontzegd worden herenigd te worden met hun ouders?
Geen woorden maar daden
Voor maatregelen op het gebied van bewustwording, betrokkenheid en doorwerking in het kader van het herdenkingsjaar is €200 miljoen gereserveerd. Ook is jaarlijks €8 miljoen beloofd om de herdenking van de slavernij te faciliteren onder leiding van een nieuw comité slavernijverleden. Daarnaast zijn andere maatregelen toegezegd die gegoten zijn in een 10-punten plan waarin onder meer het niet meer gebruiken van risicoprofielen en selectiebeslissingen die etnisch profileren in de hand werken zijn opgenomen. In zijn speech van december 2022 parafraseerde demissionair premier Rutte de Curaçaos-Nederlandse kunstenaar Serana Angelista: “We zetten geen punt, maar een komma”. De koning sprak over ‘verzoening, heling en herstel’. Er is een belofte gedaan om aan dit herdenkingsjaar in samenspraak met nazaten van tot slaaf gemaakten een betekenisvolle invulling te geven. Hoewel een punt is gezet achter de politieke carrière van Mark Rutte, verwachten wij dat de invulling van woorden, zinnen en daden na de komma voortgezet zal worden.
Het Zwart Manifest roept het demissionair kabinet op om zich aan de afspraken en beloftes te houden en zich niet achter ‘politieke realiteiten’ te verschuilen. Het demissionair kabinet moet de beloften en de toegezegde invulling na de komma waarmaken. Zowel op schrift als in persoon zijn toezeggingen gedaan aan de nazaten en aan het land. Wij voelen de grootste verantwoordelijkheid om met dit demissionaire kabinet en het volgende kabinet het werk voort te zetten. Wij vragen dezelfde inzet van het kabinet, de koning, de gehele overheid en alle andere betrokkenen.
Namens Zwart Manifest,
Stichting Nederland Wordt Beter
IZI Solutions
The Black Archives
www.zwartmanifest.nl
Over Het Zwart Manifest
Het Zwart Manifest is een initiatief van individuen en organisaties dat anti-zwart racisme tegengaat en zich sterk maakt voor de verbetering van de sociale, culturele en economische positie van Zwarte mensen. Het Zwart Manifest is er enerzijds om de politiek, eindverantwoordelijken en besluitvormers een concreet actieplan te bieden en anderzijds om Zwarte mensen en betrokkenen handvatten te geven om actiepunten te agenderen en monitoren.
De input voor het Zwart Manifest is verzameld op bijeenkomsten door het hele land, in interviews met Zwarte deskundigen, online-enquêtes en focusgroepen. Op basis hiervan kwamen er twaalf domeinen naar voren waarbinnen anti-zwart racisme bestreden moet worden. Elk domein formuleert actiepunten en aanbevelingen voor politici, beleidsmakers, beleidsmedewerkers en eindverantwoordelijken van organisaties die een rol vervullen binnen het betreffende domein. Drie pijlers vormen het fundament van dit manifest: Dekolonisatie, Representatie en Gelijkwaardigheid. De initiatiefnemers van het Zwart Manifest zijn o.a. Stichting Nederland Wordt Beter, The Black Archives en IZI Solutions.