OPEN BRIEF Utrecht in Actie aan burgemeester Jan van Zanen: Zet een streep door Zwarte Piet
Utrecht, 12 oktober 2015
Geachte heer Van Zanen,
Wij schrijven u naar aanleiding van ons gesprek op 16 september j.l. In dit gesprek gaf u aan dat u in ambt bij de intocht van Sinterklaas in Utrecht aanwezig zal zijn en u zich niet actief gaat bemoeien met de verandering van de figuur Zwarte Piet.
Gezien de wending die de discussie over Zwarte Piet de afgelopen maanden heeft genomen, en gezien de uitspraken van diverse instituten en individuen in deze zaak, willen wij u dringend verzoeken uw besluit te herzien. Wij lichten een aantal gebeurtenissen voor u uit:
Uitspraak Verenigde Naties
VN-commissie CERD (Committee on the Elimination of Racial Discrimination) deed Nederland in augustus een aantal aanbevelingen, waaronder de volgende uitspraak:
“Zelfs een diepgewortelde traditie rechtvaardigt geen discriminatie en stereotypering. (..) De overheid moet actief bevorderen dat die kenmerken van Zwarte Piet worden verwijderd, die negatieve stereotypen weergeven en door veel mensen van Afrikaanse origine worden beschouwd als een overblijfsel van de slavernij.”
Utrecht, Stad van de Mensenrechten
Navanethem Pillay, Hoge Commissaris voor de Mensenrechten bij de VN, gaf Utrecht de titel ‘The first Human Rights City in the Netherlands’ in haar speech bij de opening van het College voor de Rechten van de Mens in Utrecht. Mevrouw Pillay is ook degene die in 2013 opriep om Zwarte Piet als racistische stereotype te onderzoeken.
In een stad die zich profileert als stad van de mensenrechten moet geen plaats zijn voor een racistische karikatuur zoals Zwarte Piet. Een stad met deze titel zou voorop moeten lopen in de naleving van de aanbeveling van de VN-commissie.
Uitspraak College voor de Rechten van de Mens
Zoals u weet hebben Utrechtse Openbare Basisscholen besloten dat Zwarte Piet niet langer welkom is op hun scholen. Dit besluit was mede het gevolg van de volgende uitspraak van het College voor de Rechten van de Mens in de zaak tegen Stichting Primair Onderwijs Utrecht:
“De gelijkebehandelingswetgeving verbiedt discriminatie op school. Een school heeft de zorgplicht om leerlingen een discriminatievrije onderwijsomgeving te bieden. Het College stelt vast dat de school nu geen volledig discriminatievrije onderwijsomgeving biedt in de Sinterklaastijd. Zwarte Piet heeft discriminerende aspecten en de school heeft de verplichting om hieraan iets te doen. […]
Wel verwacht het College het komende jaar verdere actie van de school om ervoor te zorgen dat Zwarte Piet zoveel mogelijk wordt ontdaan van discriminerende aspecten.”
Wij zijn blij met deze duidelijke uitspraak en de positieve reactie van de scholen, en kijken uit naar hoe zij de Sinterklaasviering gaan vormgeven. Deze Utrechtse scholen tonen aan te willen voorlopen in de hervorming van Piet. Wij hopen dat hun keuze een voorbeeld is voor andere scholen én voor de gehele Sinterklaasviering in Utrecht, inclusief de Sinterklaasintocht.
Verantwoordelijkheid nemen
Het is onverenigbaar dat een burgemeester die er voor alle burgers moet zijn, en de macht en taak heeft op te komen voor de rechten van zijn medeburgers en racisme in de openbare ruimte te bestrijden, een intocht bijwoont waar een racistische karikatuur wordt gepropagandeerd.
Natuurlijk: niet iedereen zal direct dankbaar zijn wanneer u zich in het debat mengt. Maar leiderschap vergt moed. Moed om impopulaire keuzes te maken en op te komen voor wat juist is.
Op 16 september sprak u zich uit tegen elke vorm van discriminatie. Wij vragen u om ook uw daden te laten spreken.
We nodigen u – en alle burgers van Utrecht – uit voor de vierde Utrechtse Stadsdialoog over de figuur Zwarte Piet. De dialoog vindt plaats op 13 oktober, om 20:00 uur in Buurtcentrum Oase. Uiteraard zijn wij ook bereid om samen met u te bespreken hoe wij Utrecht racisme-vrij kunnen maken.
Wij hopen dat u met ons en alle betrokken organisaties ervoor wilt zorgen dat Sinterklaas een feest wordt voor íedereen.
Met vriendelijke groet,
Utrecht in Actie
Over Utrecht in Actie
‘Utrecht is Actie: 5 december voor iedereen’ is een organisatie van mensen uit regio Utrecht, die streven naar een sinterklaas feest voor iedereen. Het collectief bestaat uit ouders, kunstenaars, docenten en studenten. Voor meer informatie kunt u ons bereiken via utrechtinactie@gmail.com.
Foto: GERONIMO MATULESSY