Skip links

Dwangarbeid Birma-Siam spoorlijn

De Birma-Siam spoorlijn werd tussen 1942 en 1945 aangelegd. De eerste trein die eroverheen reed was een bordeel trein voor Japanse officieren. Gemiddeld stierven er 75 dwangarbeiders per dag tijdens de aanleg van de spoorlijn. De dwangarbeiders bestonden uit geallieerde krijgsgevangenen uit Australië, Groot-Brittannië en Nederlandse KNIL officieren. Naast de krijgsgevangenen werden ook Romoesja onder dwang tewerkgesteld. Romoesja zijn arbeiders, voornamelijk afkomstig uit Java, die in Nederlands Indië corvée hadden verricht. Het systeem van corvée, onbetaald en onvrij arbeid, werd ingebracht door de Nederlandse koloniale overheid en later gebruikt om onder andere Romoesja tewerk te stellen. Tijdens het bouwen van de spoorlijn kwamen naar schatting 15.000 krijgsgevangenen om het leven, waaronder 3.000 Nederlanders. Ook stierven ongeveer 100.000 Romoesja.

Bij de capitulatie van Japan, namen de geallieerden de spoorlijn over als oorlogsbuit. Na enige onderhandeling werd een som van 1 miljoen gulden betaald voor de spoorlijn aan Nederland. Dit smartengeld was onder meer bedoeld om dwangarbeiders uit te betalen. Let wel: het gaat daarbij om krijgsgevangenen. Romoesja en andere tewerkgestelden konden geen aanspraak op het smartengeld maken. De vergoeding is tot op de dag van vandaag niet of nauwelijks uitgekeerd.

Bronnen:

Follow the Money: https://www.ftm.nl/artikelen/staat-hield-smartengeld-dwangarbeiders-in-kas
Oorlogs Graven Stichting: https://web.archive.org/web/20061211062406/http://www.ogs.nl/docs/Birma%20Spoorweg.pdf
De Stichting Herdenking Birma-Siam Spoorweg en Pakan Baroe Spoorweg (SHBSS): https://www.shbss.org/